De gendarmen

De aanleiding voor deze ets was de vissersopstand tegen de Engelse vissers in Oostende uit 1887. Twee dode vissers liggen op een tafel, bewaakt door gendarmes.
De ets De gendarmen wordt in verband gebracht met het schilderij Het laatste eerbetoon aan de graven van Egmond en Hoorne van Louis Gallait (Doornik, Museum voor Schone Kunsten), een van de belangrijkste icoonschilderijen uit de Belgische romantiek. Uit het schilderij nam Ensor het bed over met de twee liggende figuren. Ook de plaatsing van de omstaanders in de prent lijkt te verwijzen aan het romantische schilderij. De directe aanleiding voor de ets was echter de vissersopstand tegen de Engelse vissers in Oostende uit 1887. In de prent koos Ensor duidelijk de kant van de onderdrukten, en protesteerde hij heftig tegen de terreur van de gewapende gendarmen. Ensors visie staat dus diametraal tegenover de enigszins emotieloze hulde die Gallait aan een hoogtepunt uit de vaderlandse geschiedenis bracht. De prent “De gendarmen” verwijst naar de tekening “De staking”, ook bekend als “De slachtpartij onder de Oostendse vissers”, uit 1888 (Antwerpen, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, inv. 1888). Ensor werkte in 1892 het thema van “De gendarmen” verder uit in een schilderij (Oostende, Museum voor Schone Kunsten, inv. 1950/160).

- Antwerpen, Museum Plantin-Moretus, inv.no. PK.MP.09512.
- Gent, Museum voor Schone Kunsten, inv.no. 1998-B-55-2.
 

- Delteil, L., Le Peintre graveur illustré : H. Les, H. de Braekeleer, J. Ensor, vol. XIX (Paris: 1925), no. 55 (ill.).
- Croquez, A., L'Œuvre gravé de James Ensor - Catalogue raisonné (Paris: Maurice Le Garrec, 1935), no. 55 (ill.).
- Taevenier, A., Graphic works of James Ensor. Illustrated catalogue of his engravings their critical description and inventary of the plates (Ghent: Erasmus Ledeberg, 1973), no. 55 (ill.). 
- Elesh, J.N., James Ensor The Complete Graphic Work (The Illustrated Bartsch, vol. 141) (New York: Abaris Books, 1982), no. 55 (ill.).
- Tricot, X., James Ensor. The Complete Prints (Roeselaere: Defiac, 2010), 126, 289, no. 60b (ill.).
- Cooke, L., A. Taevenier et. al., James Ensor. Etchings from the collection of 'Gemeentekrediet België' exh. cat. (Brussels: Gemeentekrediet van België, 1978), 34, no. 42 (ill.).
- Becker, J. et.al., James Ensor. Visionär der Moderne. Gemälde, Zeichnungen und das druckgraphische Werk aus der Sammlung Gerard Loobuyck (Albstadt: Galerie Albstadt, 1999), 104 (ill.).