Interieur van de kunstenaarswoning

Dit rijke en gelaagde interieurbeeld van Léon De Smet is meer dan een eenvoudige weergave van zijn woning in Deurle. Het is een visuele samenvatting van zijn leven, werk, vriendenkring en voorkeuren als kunstenaar.

De compositie opent zich als een reeks doorkijken: van de voorgrond naar de achterliggende kamers, in een bijna theatrale mise-en-scène van het dagelijkse leven. De verschillende kamers, verbonden door open deuren, creëren een gevoel van intimiteit, beslotenheid én perspectief.

Centraal op het voorplan staat het rode tripod-tafeltje met een vaas bloemen; een bloemstilleven binnen het schilderij zelf, geschilderd met eenzelfde aandacht voor licht en kleur als in zijn autonome stillevens. Rechts op het dressoir treffen we een rijke verzameling porselein, miniatuurschilderijen en schelpen. Deze motieven duiken regelmatig op in zijn werk waarmee hij huiselijkheid en verfijning tot onderwerp verhief.

Links aan de muur hangt een tekening van een zittend naakt, een werk van Léon De Smet zelf. Het verwijst naar zijn blijvende interesse voor het menselijk figuur en de academische traditie, waarin hij zijn carrière begon.
Boven het tafeltje prijkt een icoon van Christus aan het kruis, een religieus motief dat herinneringen oproept aan de sacrale kunst uit zijn jeugd en zijn kennismaking met de traditie van de eerste groep kunstenaars te Sint-Martens-Latem.

Op de achtergrond herkennen we de slaapkamer met groene meubels, door de kunstenaar zelf beschilderd. Léon De Smet maakte er een gewoonte van om zijn eigen interieur kleur te geven met beschilderde meubelstukken, waarmee hij de grenzen tussen kunst en dagelijks leven op creatieve wijze opheft.

De kleuren zijn warm en zacht modulair opgebouwd: diepe, verzadigde roden, groene en rode accenten in de meubels, warme houttinten en het breekbare wit van de muren. Alles opgebouwd in korte, levendige toetsen die verwijzen naar zijn luministisch-impressionistische stijl, maar ook getuigen van een zekere intieme rust.




Het schilderij boven de commode
Een bijzonder element in deze compositie is het stilleven boven de commode, het werk van zijn broer Gustave De Smet (Stilleven met bloemen en fruit, 1915). In dit krachtige, expressionistisch geladen werk bracht Léon zelf enkele bloemen aan, waardoor dit schilderij een unieke broederlijke samenwerking werd; een zeldzaam samengaan van hun verschillende stijlen en gevoeligheden. Dit schilderij figureerde ook prominent op interieurgezichten van Léon zelf.

De kunstenaarswoning als spiegel van Léon De Smet
Léon De Smet kocht het huis in Deurle in de jaren 1920 na zijn terugkeer uit Engeland. In een interview uit 1961 spreekt hij openhartig over zijn liefde voor dit huis: “buiten de wereld en dus gezellig” en hoe hij zich er ’s winters terugtrok in zijn atelier. Zijn woning, verscholen in het groen, werd niet enkel zijn toevluchtsoord, maar ook een canvas waarop hij zijn leven, herinneringen en kunst verzamelend samenbracht.

Londen en de internationale carrière
Tijdens de Eerste Wereldoorlog verbleef Léon in Londen, waar hij niet alleen naam maakte als portretschilder, maar ook als vertrouweling van belangrijke schrijvers als John Galsworthy, George Bernard Shaw en Joseph Conrad. Hoewel hij naar eigen zeggen in stijl niet fundamenteel veranderde, bracht deze periode hem een steviger kleurgebruik, krachtigere toets en internationale erkenning.
Zijn werk werd er gewaardeerd om zijn verfijning en intimiteit. Zo werd hij geprezen om zijn portret van Shaw, dat door critici als het beste ooit van de schrijver werd beschouwd. Toch keerde De Smet uiteindelijk terug naar zijn Leiestreek: “ik weet nog altijd niet waarom” waar hij zijn plaats in de Latemse traditie en zijn diepe band met het landschap hervond.

Kunstenaarschap als levenshouding
De Smet was een onafhankelijk schilder, wars van stromingen of -ismen. Zijn werk laveerde tussen luminisme, impressionisme en een korte flirt met expressionisme. Maar bovenal bleef hij trouw aan zichzelf, gedreven door een “blijvende vaste hand” en een ontembare levenslust.
De anekdotes uit zijn leven – de practical jokes met zijn broer Gustaaf en goede vriend Frits Van den Berghe, zijn ontmoetingen met Jean Cocteau en Gérard Philippe, zijn portretten van zijn geliefden – ademen dezelfde lichtheid en levensvreugde als dit interieurbeeld.

Dit schilderij is niet zomaar een interieur. Het is een schilderkunstige autobiografie waarin Léon De Smet zijn liefde voor het dagelijkse leven, zijn vriendschappen, zijn familiebanden en zijn kunstsmaak met elkaar verweeft. Een stilleven, een portret, een hommage aan zijn broer, een inkijk in zijn atelier, zijn huis en zijn leven, allemaal in één beeld gevangen. Het werk is daarmee een krachtig getuigenis van De Smets onafhankelijke kunstenaarschap: “Schilderen is uitdrukken wat ge voelt, en het doen zoals ge het wenst te doen — spontaan, enthousiast en met passie.”