Avondschemering of De loofbrander

- Georgette Troy, Gent
- Ocatve Deene, Gent
- Galerie Les Contemporains, Brussel
- Graaf Boudouin de Grunne, Wezembeek-Oppem
- Emile Langui, Gent
- Campo Antwerpen, april 1976, no. 618
- Raf Van den Abeele, Sint-Martens-Latem

Vanaf 1923 legde Frits Van den Berghe een diepere beschouwing in zijn werk waarbij een scherpe analyse samengaat met een lange conceptuele voorbereiding. Op die manier ontstaan verrassende scènes die aspecten van de werkelijkheid combineren met contemplatieve denkbeelden. Het schilderij Avondschemering is daarvan een prachtig voorbeeld. In de eerste plaats is het een ode aan de landmens. Voorgesteld is een loofbrander die ’s avonds na een dag hard werken het overtollige gebladerte verbrand. Niet zozeer het vuur zelf maar een zuil van rook domineert het geheel en verdeelt de voorstelling in twee ongelijke helften. Beide helften illustreren de leefwereld van de boer: links een schamel huis, rechts enkele koeien. In het schilderij is een sterk dirigerende schilder aan het werk. Hij verdeelt alle componenten in een strikte vlakverdeling, die ook coloristisch op zichzelf staan. Markant is daarbij hoe hij de drie koeien kadreert in een rechte onder- en bovenlijn; ook zij maken onlosmakelijk deel uit van het lijnenpatroon. Van den Berghes meesterhand is diep begaan met het eenvoudige onderwerp. De stilte en de rust van het platteland krijgen de kwaliteit van traditionele pastorale landschappen, waarin de dag naadloos overgaat in de nacht en de tijdloze wereld het leven van de plattelandsbevolking uitmaakt. De eeuwige verbondenheid van de boer met zijn onmiddellijke omgeving toont Van den Berghes begrip van en fascinatie voor het cyclische bestaan van zijn bewoners, die in al hun eenvoud de wonderlijke natuur beleven.

Eerste versie van "De koeherder". Op het definitieve schilderij, in meer constructieve stijl, werd het meisje vervangen door een jongetje. Op 7 en 8 december 1945 werd in de Galerie Georges Giroux te Brussel een schilderij verkocht met als titel "Le petit Pâtre". Was het dit doek? Het bestaan van een tweede studie is niet uitgesloten (Langui 1966). Ook getiteld De pattatenbrander en Landschap met boer .

- 1948, Gent, Koninklijke Kunst- en Letterkring, Frits Van den Berghe, 01-14.05.1948, no 8.
- 1954, Maastricht, Bonnefantenmuseum, Frits Van den Berghe, 07-29.08.1954, no. 4.
- 1954, Hasselt, Zaal Onder De Toren, Frits Van den Berghe, 04-20.09.1954, no. 3.
- 1954, Tilburg, Raadhuis, Frits Van den Berghe, 25.09-24.10.1954, no. 4.
- 1966, Tervuren, H. Hartcollege, Privé-kunstbezit te Tervuren, 21.05-05.06.1966.
- Venlo, Cultureel Centrum, Albijn Van den Abeele en de schilders van de Leie, 05.09-04.11.1973, no. 79.
- 1979, Gaasbeek, Kasteel van Gaasbeek, Schilders van de Latemse School, 03.06-24.07.1979, no 18.
- 1993, Kortenhoef, Kunst aan de Dijk, Vlaamse expressionisten: Constant Permeke, Gust. De Smet, Frits Van den Berghe, 14-26.06.1993, no 21.
- 1999, Oostende, PMMK, Retrospectieve Frits Van den Berghe, 16.11.1999-13.02.2000, no. 59.
- 2001, Gent/Mumeum voor Schone Kunsten- Deinze/MuDeL-Deurle/Museum Dhondt-Dhaenens, Een zeldzame weelde. Kunst van Latem en Leiestreek 1900-1930, 17.06-23.09.2001, no. 215.
- 2019, Gaasbeek, Kasteel van Gaasbeek, Bruegel herontdekt. Feast of fools, 07.04.2019-28.07.2019, no. 59.

- Langui, E., Tentoonstelling Frits Van den Berghe, tent.cat. (Gent: Kunst- en Letterenkring, 1948), no. 8.
- Haesaerts, P., Sint-Martens-Latem: Gezegend oord in Vlaanderen (Brussel: Mercatorfonds, 1965), no. 657 (ill.).
- Langui, E., Frits Van den Berghe 1883-1939. Beschrijvende catalogus van zijn geschilderde oeuvre (Brussel: Laconti, 1966), no. 129 (ill.).
- D'Haese, J. & H. Lampo, Albijn Van den Abeele en de schilders van de Leie, tent.cat. (Venlo: Cultureel Centrum, 1973), no. 79.
- Denninger-Schreuder, C., Vlaamse expressionisten, tent.cat. (Kortenhoef: 1993), p. 34 (ill.). 
- Boyens, P., G. Marquenie & R. Hoozee, Frits Van den Berghe, tent.cat. (Oostende: PMMK, 1999), p. 98, no. 59 (ill.).
- Boyens, P., Een zeldzame weelde. Kunst van Latem en Leiestreek 1900-1930, tent.cat. (Gent/Amsterdam: Ludion, 2001), p. 182, no. 215 (ill.).
- Boyens, P., Frits Van den Berghe (monografie) (Gent: SD&Z, 1989), pp. 179, 183, 399, no. 327 (ill.).
- Huet, L. e.a., Bruegel herontdekt. Feast of Fools, tent.cat. (Gent: Snoeck Publishers, 2019), p. 59, 212 (ill.).
- Pauwels, P.J.H., Als een fonkelenden spiegel (Sint-Martens-Latem, 2019), p. 232 (ill.).