De spelers

De ets De spelers is gebaseerd op de gelijknamige krijttekening van circa 1890 (privé-verzameling). Het thema met een duidelijk satirische en karikaturale inslag is karakteristiek voor Ensors werk uit het begin van de jaren 1890. Ensor gaf aan de voorstelling ook wel de titel Le ponte déconfit: dit is een speler tegen de bank, die hier kennelijk temidden van de casinobezoekers aan de verliezende hand is. Van deze prent bestaat ook een vrije versie in lithografie die in het septembernummer 1896 van het tijdschrift La Ligue Artistique werd gepubliceerd. Achter de speeltafel krijgt de beschouwer als het ware een overzicht van de Ensoriaanse visie op de mens. De enige echte mens is, als centrale figuur, de speler die zich wanhopig afvraagt waarom hij geen betere kaarten heeft. Geld speelt hier de hoofdrol. De houding van de kassier, links, laat niet veel aan de verbeelding over. De collectie, haast monsterachtige, tronies en de strenge figuur van een soort politieagent achter de speler maken het alleen maar erger. De speler is een van de meest overtuigend menselijke figuren in het etswerk van Ensor. Heeft hij die man aan een speeltafel gezien in het plaatselijke casino of is het allemaal verbeelding? Feit is dat dit type van figuren later terugkomt in het Vlaamse expressionisme, bij Frits Van den Berghe.

Gent, Museum voor Schone Kunsten, inv. no. 1998-B-93.
 

Delteil, L., Le Peintre graveur illustré : H. Les, H. de Braekeleer, J. Ensor, vol. XIX (Paris: 1925), no. 92 (ill.).
Croquez, A., L'Œuvre gravé de James Ensor - Catalogue raisonné (Paris: Maurice Le  Garrec, 1935), no. 92 (ill.).
Taevenier, A., Graphic works of James Ensor. Illustrated catalogue of his engravings their critical description and inventory of the plates (Ghent: Erasmus Ledeberg, 1973), no. 93 (ill.). 
Elesh, J.N., James Ensor The Complete Graphic Work (The Illustrated Bartsch, vol. 141) (New York: Abaris Books, 1982), no. 94 (ill.).
Tricot, X., James Ensor. The Complete Prints (Roeselaere: Defiac, 2010), 191, 294, no. 99b (ill.).
Becker, J. et.al., James Ensor. Visionär der Moderne. Gemälde, Zeichnungen und das druckgraphische Werk aus der Sammlung Gerard Loobuyck (Albstadt: Galerie Albstadt,       1999), 107 (ill.).
Cooke, L., A. Taevenier et. al., James Ensor. Etchings from the collection of 'Gemeentekrediet België' tent.cat. (Brussels: Gemeentekrediet van België, 1978), 47, no. 70 (ill.).
Van de Velde, R., James Ensor 1860-1949, tent.cat. (Antwerp: Galerie Ronny Van de Velde, 2005), no. 25 (ill.).
De Geest, J., in: "l'Art du jeu" (Annemie Buffels, direction générale), 75 ans de Loterie Nationale (Fonds Mercator, 2009), p. 178-179.
De Geest, J., in: "Openbaar Kunstbezit Vlaanderen. La collection de la Loterie Nationale" (Openbaar kunstbezit in Vlaanderen, 2015).
Muchembled, R., in: "L'enchantement du jeu" (Annemie Buffels, direction générale), Loteries en Europe (Loterie Nationale, 2004), p. 45.
Bateau Lavoir, Paris, 1978, no. 92.
Strasbourg/Basel, 1995-96, no. 106.