Trees and Villa Zonneschijn

In het schilderij Bomen uit 1918 van Albert Saverys lijkt de geest van Emile Claus haast tastbaar aanwezig. Door het raster van boomstammen vangen we een glimp op van een wit huis, dat onmiskenbaar herinnert aan Claus’ Villa Zonneschijn. De warme, trillende lichtinval, de nevelige sfeer, het winterse loof en het diffuse kleurgebruik doen sterk denken aan Claus’ Rayon de soleil (1899, Musée d'Orsay) en zijn eerdere Villa Zonneschijn uit 1894. Saverys heeft zich hier vermoedelijk bewust laten inspireren door de beeldtaal van zijn grote voorganger.

Albert Saverys werd als jonge kunstenaar diep beïnvloed door het luminisme van Emile Claus. Hij vertelde graag hoe hij ooit aan het schilderen was aan de Leie toen een oudere Claus, nieuwsgierig wie die jonge schilder was, op hem afstapte. Saverys, overdonderd, verkoos het hazenpad. Deze anekdote illustreert niet alleen zijn bewondering voor Claus, maar ook diens mythische status in de Leiestreek op dat moment.
Hoewel vaak wordt beweerd dat Saverys leerling was van Claus, klopt dat strikt genomen niet. Hij heeft nooit formeel bij Claus gestudeerd, maar zijn vroege werk verraadt een intensieve studie van diens oeuvre. De invloed van Claus’ luministische schilderstijl — met zijn nadruk op het spel van licht en lucht, weerspiegelingen op het water, en dampige atmosferen — is duidelijk terug te vinden in Saverys’ vroege doeken. “Saverys heeft het licht, immer licht in d’oogen gehouden,” schreef een recensent ooit treffend.
De nabijheid van Villa Zonneschijn in Astene, Claus’ verblijf aan de Leie, vormde een haast onvermijdelijke aantrekkingskracht voor Saverys. Claus’ zicht op de rivier, zijn typische weergave van de oeverlandschappen bij ochtend- of avondlicht, werden door Saverys aanvankelijk bijna letterlijk overgenomen. Pas later ontwikkelde Saverys een eigen stem, waarin Claus’ nalatenschap nog wel doorschemert, maar verrijkt wordt met invloeden van o.a. Modest Huys, Van Gogh en de Japanse houtsnede. Toch blijft Emile Claus in zijn vroege werk duidelijk de gids — de meester van het Leielicht die een artistieke erfenis naliet waaruit Saverys dankbaar putte.

Het schilderij Bomen uit 1918 kan dan ook gelezen worden als een eerbetoon én een breekpunt: Saverys kijkt terug naar Claus, maar schildert ook zijn eigen pad naar een modernere vormentaal — met krachtiger penseelvoering en een meer abstraherende structuur in de boomtakken en lichtpartijen. De invloed is er, maar onderhuids; Saverys is op weg een meester in eigen recht te worden.