Avondtoilet

Galerie Georges Giroux, Brussel
Louis Piérard (1886-1951) , Brussel
 

De aquarel toont een intiem en alledaags moment: zijn geliefde vrouw Nel Wouters, zittend op bed, terwijl ze haar haren kamt. Dit tafereel, uitgevoerd in aquarel met Oost-Indische inkt, vangt de essentie van zowel Wouters’ stijl als zijn diepgaande persoonlijke band met Nel.

In dit werk zien we Nel van achteren, een positie die haar in een bijna dromerige, introspectieve sfeer plaatst. Ze is gehuld in een zachte gloed van licht, de losse penseelstreken suggereren haar natuurlijke houding terwijl ze haar lange haren verzorgt. Het interieur van hun huis in Amsterdam is eenvoudig weergegeven, maar de aandacht voor het spel van licht en schaduw op de stoffen en de huid van Nel geeft de ruimte een warme, huiselijke sfeer.

Wat deze aquarel zo typisch maakt voor Rik Wouters, is de combinatie van intimiteit en lichtgebruik, evenals zijn meesterlijke balans tussen spontane, vloeiende lijnen en levendige kleuren. Als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het fauvisme in België, wist Wouters momenten van het dagelijkse leven te verheffen tot iets universeels, zonder dat ze hun spontaniteit of alledaagse schoonheid verloren.

Nel Wouters was niet alleen Rik's muze, maar ook zijn vaste model. In talloze werken vereeuwigde hij haar in alledaagse situaties, zoals het kammenen van haar haren, lezen, of voor het raam zitten. Deze intieme blik op zijn vrouw toont niet alleen hun diepe liefde, maar ook zijn vermogen om haar dagelijkse handelingen te transformeren tot een tedere en persoonlijke kunstuiting.
De combinatie van aquarel en Oost-Indische inkt zorgt voor een vloeiendheid in de lijnen, die bijdraagt aan de dynamiek van het werk. De inkt geeft extra definitie aan de contouren van Nel's figuur, terwijl de aquarel zachte kleuren en transparantie brengt, wat zorgt voor een frisse, lichte sfeer.
In het algemeen zijn Rik Wouters' werken vaak een viering van het licht. In deze aquarel zien we hoe hij subtiele schakeringen van licht gebruikt om het lichaam van Nel te modelleren en haar positie in de ruimte te benadrukken. Het licht lijkt bijna tastbaar, en dat is een kenmerk van Wouters’ werk: het oproepen van sfeer door het spel van licht en schaduw.

Het thema, Nel in een huiselijk tafereel, is typisch voor Wouters. Hij had een voorliefde voor het vastleggen van intieme momenten uit het dagelijks leven, waarin hij het gewone verheft tot iets zachts en poëtisch. De alledaagsheid van het moment – het haren kammen voor het slapen – wordt iets dat het persoonlijke en het universele verbindt: een tijdloos moment van rust en introspectie.

Deze aquarel 'Het avondtoilet' uit 1915 van Rik Wouters - uitzonderlijk gesigneerd en gedateerd - is een prachtig voorbeeld van hoe hij het alledaagse wist om te zetten in kunst van grote gevoeligheid en expressie. Zijn liefdevolle observaties van zijn vrouw Nel, gecombineerd met zijn vaardige gebruik van kleur, licht en lijn, geven dit werk een tedere, bijna dromerige kwaliteit. Het toont ons niet alleen de technische vaardigheid van Wouters, maar ook zijn diepgaande persoonlijke betrokkenheid bij de onderwerpen die hij schilderde.

Galerie Georges Giroux was een toonaangevende Brusselse kunstgalerie in het interbellum en de vroege 20e eeuw. Ze fungeerde als een belangrijk podium voor moderne en hedendaagse kunst in België en verbond kunstenaars, critici en verzamelaars in een levendig tentoonstellingscircuit. De galerie speelde een sleutelrol in de receptie van vernieuwende tendensen en presenteerde zowel gevestigde namen als nieuwe stemmen. In 1922 organiseerde zij de tentoonstelling waarin Rik Wouters’ Avondtoilet werd getoond (cat. nr. 309), een moment dat bijdroeg aan de postume waardering voor zijn oeuvre. De naam Giroux staat sindsdien voor kwaliteit, internationale openheid en een vooruitstrevend tentoonstellingsbeleid in Brussel.

Louis Piérard (1886–1951) was een invloedrijke Belgische schrijver, kunstcriticus en journalist, actief in Brussel in de eerste helft van de 20ste eeuw. Als geëngageerd socialist en scherp observator van het moderne kunstenveld publiceerde hij regelmatig kritische teksten over de avant-garde en had hij een bijzondere belangstelling voor vernieuwende artistieke expressie. Hij verdedigde – ook vroeg – de moderne schilderkunst in België.
Piérard stond in contact met verschillende kunstenaars en verzamelaars in Brussel en was goed vertrouwd met het netwerk rond de Galerie Georges Giroux. Dat La toilette du soir / Avondtoilet zich in zijn bezit bevond, toont hoe hoog hij Rik Wouters inschatte. Het werk maakte deel uit van een collectie die een opmerkelijk fijnzinnig en vroeg oog voor moderniteit in de Belgische kunst weerspiegelt.

1922, Galerie Georges Giroux, Brussel
1931, Galerie Georges Giroux, Brussel

Avermaete, R., Rik Wouters (Brussel: Arcade, 1962), p. 217.